Nedir Antropoloji? Fiziki ve sosyo-kültürel açıdan insanı araştıran bir bilim dalı,kısaca 'İnsan Bilimi'.Temeli insana dayandığın için çalışma alanı oldukça geniştir antropolojinin.Bu yazıda antropolojik açıdan kısaca tüketim-kültür ilişkisini ve antropolojinin iş hayatında ki -özellikle pazarlama dünyasından ki-yerini yazmaya çalışacağım.
Peki tüketim nedir? Wikipedia'ya göre şöyle; tüketim, üretilen mal ve hizmetin, ihtiyaç ve isteklerini karşılamak amacıyla insanlar tarafından kullanılması.Bu tanımda asıl vurgulamak istediğim altı çizili kelimelerin ortak paydası yani 'insan'.Üretimi yapanda, o üretilene ihtiyacı olanda ve onu tüketen de insan.Teknolojinin günümüze kadar olan gelişiminin ve bundan sonra ki ilerleyişinin de en temel sebebi-itici gücü ihtiyaçtır.'insan ihtiyacı'.
Bundan yaklaşık 2 milyar yıl önce kesme,parçalama gibi ihtiyaçlarını karşılamak için taş alet üretmeye başlayan ilkel insandan,günümüz teknoloji çağında yaşayan modern insana kadar geçen bu devirde insan ihtiyaçlarının evrimi, çeşitlenmesi ve ihtiyaçlarının bitmek bilmemesi sayesinde insanlık büyük bir evrim geçirmiş oldu.Tabi tüketim ihtiyaçlarla beraber tüketim alışkanlıkları da aynı hızda değişim gösterdi.
Günümüzde tüketim alışkanlıklarının altında yatan nedenler; geçmişten gelen alışkanlıklar,sahip olunan kültür, din, yaşanılan mekan,toplumun normları, tüketicinin içgüdüleri, duyguları, deneyimleri gibi daha sayabileceğimiz maddi-manevi bir çok kültür öğesi tüketim algısı üzerinde önemli bir yol oynar.İşte tamda bu noktada antropoloji pazarlama dünyasına dahil oluyor ve tüketicinin ne istediğini neye ihtiyacı olduğunu neyi-neden tükettiğini, ihtiyaçlarının altında yatan temel nedenleri, içgörüler olarak pazarlama dünyasına sunuyor.
Antropoloji etnografi,odak grup çalışmaları,mülakat,alan araştırmaları,pazar analizleri,semiyoloji,görsel antropoloji ve yeni bir yöntem olarak Kozinets tarafından geliştirilen netnografi gibi birçok yöntemle pazarlama dünyasına yardım elini uzatıyor.Marka ile tüketici arasında etkileşimi sağlayıp iki taraf içinde bir buluşma-anlaşma zemini yaratıyor.tüketiciyi anlamayı,neyi/neden tükettiğinin bilgisini markaya sunuyor.
Kültür temalı reklamların birçoğunu baktığımızda antropolojinin etkilerini görüyoruz.Bu gibi reklamlar birkaç örnek;
Turkcell,İş Bankası ve Coca-Cola gibi büyük şirketlerin yaptığı bu reklamlarda görüldüğü gibi antropolojiden yararlanılmış ve markaların tüketiciyi kültür öğeleriyle etkilemeyi ve marka algısını tüketicinin ihtiyacına göre şekillendirmeyi başarmışlardır.
Özetle antropoloji,tüketicilerin içgörüleriyle hareketle, gerçekten neye ihtiyacı olduğunu ya da neye ihtiyacı olmadığı hakkında markaların bilgilendirilmesinde ve stratejilerini ona göre yönlendirmesinde oldukça kapsamlı veriler ile pazarlamaya birçok katkı sağlayan bir bilim dalıdır.
Dünyada uzun yıllardır pazarlama sektörü içinde var olan antropoloji,yakın tarihte Türkiye'de de büyük birkaç firma tarafından kullanılmaya başlandı ve yüksek ihtimalle birkaç yıl içerisinde yaygınlaşıp Türkiye pazarında da büyük işler başaracak birçok antropolog yetişecektir.
